Các phương pháp chơi forex - by dhtckt

- Đầu tư dài hạn dựa trên phân tích cơ bản: đánh giá giá trị của đồng tiền dựa trên những phân tích về nền kinh tế quốc gia, từ đó quyết định nên mua hay bán và giữ tương đối lâu dài (đồ thị Daily hoặc Weekly).

- News: chơi theo tin, tham khảo www.forexfactory.com để biết về các loại news, lịch công bố, tác động của nó đối với biến động giá v.v. Chơi theo tin đại để có 2 cách: hiểu rõ về tác động của tin đó và vào lệnh cực nhanh ngay khi công bố news, hoặc đặt lệnh stop orders ở hai đầu (straddle).

- Sideways: cách chơi đại khái là khi thị trường biến động không rõ xu hướng (ít xảy ra với forex) thì đặt lệnh ngẫu nhiên ở một mức nào đó theo bất kể chiều nào (buy/ sell), đặt stop loss rất rộng thậm chí không có stop loss, và take profit ngay khi có profit nhỏ, (có nhiều người đặt stop loss 1000 điểm và take profit 50 điểm!). Cách này kiếm lời dựa vào tin tưởng rằng xác suất giá đụng vào take profit lớn hơn rất nhiều so với xác suất đụng stop loss do khoảng cách đến stop loss và đến take profit khác nhau như vậy (tỉ lệ reward:risk cực nhỏ).

- Daily volatility: quan sát forex sẽ thấy thông thường biến động một ngày không quá bao nhiêu điểm, ví dụ có thời kỳ không quá 200 điểm, hiện nay biến động một ngày có thể lên tới 400 điểm. Thông thường sau khi kết thúc phiên London (11h đêm ở VN) thì ít khi biến động tăng thêm, bởi vậy nếu tính từ giá open, giá hiện tại đang tạo ra một khoảng trên xxx điểm (vd 300 điểm) thì có thể tính chuyện trade theo chiều ngược lại.

- Daily breakout: nếu giá vượt qua mức high/ low của ngày hôm trước thì nhiều khả năng sẽ vượt qua ít nhất là xxx điểm (ví dụ ít nhất 30 points), vì thế đặt stop orders sẵn ở hai đầu, stop loss tương đối rộng. Chỉ sử dụng daily chart.

- Swaps: nếu có lệnh qua đêm thì sẽ được tính swap, đại khái nếu mua EURUSD nghĩa là mua EUR bán USD, thì sẽ được hưởng phần lãi tương ứng với giá trị EUR trừ đi phần lãi tương ứng với giá trị USD. Do các đồng tiền được định lãi suất (yield) khác nhau nên kết hợp thế nào đó để dù biến động ra sao chung cuộc cũng luôn được swap có lợi (sau khi đã trừ đi những thiệt hại do biến động giá).

- Averaging down: giống như các quỹ đầu tư lớn trên thị trường stocks, khi dự báo giá đến đáy thì sell, nếu xuống nữa thì sell tiếp, xuống nữa lại sell tiếp, cứ như vậy thành hình tháp, đến đáy thực sự lượng sell đã khá lớn, khi giá quay lên là pằng pằng pằng pằng… cứ thế thu lời.

- V.v …

- Technical: cách phổ biến nhất, dựa trên phân tích chart, sử dụng chỉ số (hay gọi là phân tích kỹ thuật). Cách này lại chia ra làm rất nhiều cách nhỏ hơn dựa vào khung thời gian (time frame) và chiến lược chơi, như momentum trading, swing trading, trend following, scalping v.v Những khái niệm này được chuyển từ stocks qua forex, tôi sẽ nói chi tiết sau.

Tuy nhiên việc áp dụng Technical vào forex có nhiều điểm khác so với stocks, và vì tôi chuyên chơi theo technical nên có vài chia sẽ:

- Thông thường nguyên tắc áp dụng technical analysis (PTKT) không khác biệt giữa chứng khoán, forex, vàng, hàng hoá (cà phê, dầu), chỉ số v.v nhưng đối với người chơi forex, thường tham lam chơi ở timeframe nhỏ (5 phút đến 4h, ít khi chơi daily chart), nên chịu biến động lớn hơn nhiều, khiến PTKT đòi hỏi phải điều chỉnh. Đây là rủi ro thứ nhất khi chuyển từ stocks sang forex.

- Cũng vì chơi ở timeframe nhỏ hơn nên hay bị nhà cái ăn gian. Hiện tượng này rất phổ biến, có nhiều chiêu nhưng chiêu chính là nhà cái không đưa thẳng lệnh vào hệ thống mà đứng giữa, lệnh nào có lợi cho họ thì họ găm lại. Nhà cái còn làm trễ thời gian khớp lệnh, cố tính không khớp lệnh, hoặc các đại gia lớn cố tình đẩy giá đi thêm một đoạn ngắn để “săn stop loss” v.v. Những hiện tượng này là đương nhiên có đối với thị trường dựa trên “market makers” như forex.

- Khi chơi stocks, ít nhiều nhà đầu tư có tham khảo thông tin cơ bản, chọn ra cổ phiếu tốt rồi mới PTKT nên rủi ro giảm hẳn. Chuyển qua forex, trader tưởng rằng mình hiểu PTKT do kinh nghiệm thành công từ stocks, nhưng thực ra không phải vậy, có khoảng cách lớn từ việc tìm hiểu PTKT trên lý thuyết đến ứng dụng thành công ở stocks, và có khoảng cách lớn hơn từ việc PTKT đối với stocks đến PTKT đối với forex, nhất là biến động của forex lớn như vậy. Nói ngắn gọn, để nhà đầu tư theo PTKT thành công đối với stocks thì nên kết hợp PTCB, còn để thành công với forex thì quản lý rủi ro (stop loss) là trên hết.

- Có một số công cụ PTKT phổ biến hơn trong forex so với trong stocks do số lượng người chơi sử dụng chúng quá nhiều (dẫn đến những công cụ đó càng trở nên hiệu quả). Ví dụ đối với hệ thống chỉ số thì Parabolic SAR, Stochastics, Fibonacci Retracement rất phổ biến ở forex. Đương nhiên công cụ căn bản như Moving Average và MACD thì thị trường nào cũng phổ biến.

- Do forex có “leverage”, đại khái nếu leverage là 100:1 thì bạn có thể đặt lệnh cho giá trị hàng hoá trị giá 100 ngàn USD nhưng chỉ phải kỹ quỹ (locked margin) 1 ngàn USD, nên nhiều người tham chơi. Từ đó để bảo vệ mình, nhà cái đặt ra quy định về “margin call”, có quyền huỷ tất cả các lệnh của khách hàng nếu mức lỗ vượt qua margin call. Khiến cho nhiều khi chỉ 5 điểm nữa thôi là giá quay đầu và nhà đầu tư sẽ có lời, nhưng tài khoản đã bị xoá trắng.

Vì thế các bạn hãy chơi demo cho đến khi có lời với tài khoản demo, sau đó chơi tiền thật số lượng nhỏ cho đến khi có lời với tiền thật, thì mới nên thực sự coi mình là “forex trader” và chơi lớn hơn để kiếm sống.

Trong bài sau, tôi sẽ nói về các phương pháp đầu tư theo PTKT áp dụng cho forex. Tôi không thể đi sâu vào chi tiết, các bạn nên tự tìm hiểu lấy. Tôi mạo muội cho rằng những kiến thức PTKT có trên các diễn đàn của Việt Nam rất sơ sài và hoàn toàn chỉ có tính “lý thuyết” mà thiếu hẳn tính “thực chiến”, nên sẽ tập trung nói về những điểm mọi người cần lưu tâm.

Các phương pháp chơi forex bằng PTKT

Trước hết xin khẳng định chắc chắn một điều: biết PTKT hoàn toàn không có nghĩa là biết đầu tư bằng PTKT. Khoảng cách là rất, rất lớn.

Các bạn đã tìm hiểu PTKT thì thấy rồi đấy: đại khái mở cuốn sách kinh điển của John Murphy (Technical Analysis of the Financial Markets) sẽ thấy PTKT nói về: các loại chỉ số (indicators), các dạng đồ thị (chart patterns, candlestick patterns), các đường (line studies, vd trendline, support/ resistance). Khi chỉ số này thay đổi như thế này thì giá sẽ thế này… Khi có dạng đồ thị này (Head & Shoulders, Double Tops vv.) thì giá sẽ thế này. Khi có candlesticks như thế này (doji, hanging man v.v) thì giá sẽ thế này v.v… Tất cả những cái đó phải được kết hợp khéo léo với nhau, và phải được kết hợp khéo léo với các yếu tố khác của trading, như quản lý rủi ro, quản lý danh mục, tâm lý đầu tư v.v mới thành trading được.

Để hiểu rõ những điều trên đây, tôi sẽ phân tích sai lầm thường thấy: “Khi RSI từ phía dưới ngưỡng 30 băng lên thì Buy / khi giá vượt lên trên Moving Average thì Buy/ khi MACD cắt MACD trigger line từ bên dưới lên trên thì Buy/ khi có positive divergence giữa giá và CMF thì Buy/ khi thế nọ thế kia cộng với thế nọ thế kia, cộng với thế nọ thế kia, cộng với thế nọ thế kia v.v thì Buy” => sai, sai và hoàn toàn sai.

Các tác giả viết sách không sai, các nhà đầu tư chia sẻ kinh nghiệm của họ không nói dối. Đúng là khi RSI từ dưới ngưỡng 30 băng lên/ giá vượt lên trên Moving Average/ MACD cross/ positive divergence v.v, thì giá chắc chắn tăng. Chắc chắn. Nhưng sẽ tăng bao nhiêu (reward), và nếu như phân tích đó bị sai (không thể tránh khỏi) thì giá quay đầu đến mức nào sẽ được coi là phân tích bị sai (risk). Reward giúp xác định profit target, risk giúp xác định stop loss. Và cái làm cho bạn có lời chung cuộc không phải là dựa vào các dấu hiệu PTKT/ các chỉ số, mà là chiến lược bạn sử dụng reward:risk. Đây là kỹ thuật sống còn đối với forex, chưa biết kỹ thuật này mà chơi forex là nguy hiểm.

(như phần đầu tôi đề cập, có rất nhiều cách sử dụng reward:risk, người chơi sideways có thể đặt reward:risk là 50:1000 hay 1:20, người chơi swing/ pattern breakout đặt reward:risk là 1:1, người chơi trend following hay “let profits run, cut losses short” đặt reward:risk ít nhất là 3:1 v.v).

Khi đã hiểu về reward:risk rồi, thì tiếp theo là ứng dụng nó đối với một thị trường khốc liệt như forex. Tâm lý thông thường là nếu thấy có lời thì lo bị đảo chiều nên thoát sớm, nếu bị lỗ thì cay cú, hy vọng nên cứ giữ nguyên hoặc nới stop loss. Thói quen này phá huỷ phương án reward:risk đã chọn, khiến cho PTKT thì giỏi mà chơi mãi vẫn lỗ. Tâm trạng này không thể đọc sách mà luyện được, phải trải qua thực tế. Trong stocks, đồ thị theo ngày nên tâm lý đỡ căng thẳng. Khi nhìn vào forex thấy đồ thị biến động đến 1 phút, chịu không nổi!

Và cuối cùng: do forex được chơi ở nhiều timeframe khác nhau, và đa phần nhà đầu tư cá nhân đều chơi ở timeframe nhỏ (khác với stocks hầu hết đều dùng daily chart), nên người dùng PTKT rất hay mắc lỗi về timeframe: dấu hiệu RSI trên đồ thị 1H (1 giờ) cho thấy nên buy, vào lệnh buy xong rồi mới thấy đồ thị D1 (daily) cho thấy nên sell v.v cứ luẩn quẩn thế. Kỹ năng phối hợp time frame này rất tinh tế, và hầu hết ít được sách vở về PTKT đề cập.

Để các bạn hình dung ý nghĩa của những điều tôi nói trên đây, xin lấy ví dụ của bản thân: tôi là một con mọt sách về PTKT, đã tìm hiểu PTKT từ năm 2002, và không góc cạnh nào của PTKT mà tôi không mò tới (Point & Figure charting, Darvas box etc.), thậm chí còn trở nên thành thạo với Metastock Formula Language, tung hứng các kiểu với các chỉ số v.v. Nhưng khi chơi forex thì liên tục lỗ, lỗ, lỗ… Moving Average, RSI, Stochastics, SAR, MACD… xoay qua xoay lại các kiểu. Tôi có thói quen sau khi vào lệnh hay in đồ thị ra, để sau đó nếu lời thì treo vào cọc “Wins”, lỗ thì treo vào cọc “Losses” trên tường. Bây giờ nhiều lúc nhìn lại vẫn thấy muốn cười, hồi đó chart chuẩn của tôi gồm có một số templates, như GMMA (Guppy Multiple Moving Average) + MACD + Stochs (đặt tên là “standard” ý nói hay dùng), rồi Bollinger Bands + SAR + RSI (đặt tên là “bands”) v.v. Cọc lỗ cứ đầy lên, cọc lời chằng thấy đâu. Bây giờ tôi không còn in ra nữa, và chỉ dùng một đồ thị duy nhất: đồ thị giá. Công cụ duy nhất mà tôi sử dụng là trendline. Chỉ có trendline, không chỉ số. Không chỉ số! (Phương pháp của tôi dựa trên phân tích peaks & troughs và kinh nghiệm nhìn đồ thị, sẽ chia sẻ ở bài sau).

Cho nên các bạn hãy cứ dùng những kiến thức PTKT mình đã có, chơi demo thử xem. Nếu cứ lỗ mãi, thì những điều tôi chia sẽ trên đây chính là lý do, chứ đừng đổ cho PTKT không chính xác.
Các kỹ thuật

Có rất nhiều cách chia những phương pháp chơi forex theo PTKT, theo kinh nghiệm bản thân tôi tạm chia như sau:

- Trend following: tham gia vào một trend đã được xác lập. Sử dụng trendline/ Moving Average/ MACD/ BB/ Peaks & Troughs v.v để xác định trend và đánh giá độ mạnh của trend. Vào lệnh tại các điểm breakout (ví dụ vượt qua một đường MA/ vượt qua Resistance trong uptrend)/ các điểm rebound (khi đụng một đường MA/ trendline/ Support/ Fib v.v và quay lại)/ các điểm crossover (khi MACD cắt trigger line/ RSI từ oversold băng lên v.v). Kỹ thuật thông thường là sử dụng những dấu hiệu (breakout/ rebound/ crossover) ở timeframe nhỏ hơn để tham gia vào trend ở timeframe lớn hơn. Ví dụ nếu D1 trend thì entry theo 4H, nếu 4H trend thì entry theo 1H.

- Pattern breakout: trade những pattern cổ điển như channel breakout, Head & Shoulders, Double Top, Double Bottom, Wedge, Flags v.v.

- Support/ Resistance trade: xác định các điểm support/ resistance dựa trên peaks/ troughs, trendline, các mức Fib etc. và trade xung quanh những mức này.

Đại khái thế, cũng có khi chia cách chơi thành breakout/ rebound/ crossover, có khi chia thành momentum/ swing/ reversal/ scalp v.v khó có thể nhất quán được. Nhưng tôi thấy hiểu theo “theo trend/ ngược trend” hay support/ resistance là đơn giản và hiệu quả nhất.

Khởi động

Để trade thành công cần có những nguyên tắc sau (dựa trên nguyên tắc này mà chế biến thành trading plan của mỗi người).


1. Money management


- Xác định lỗ tối đa cho mỗi giao dịch, ví dụ vốn 5000$, lỗ tối đa 2% tức là 100$ mỗi lệnh.


- Với mỗi phương án phải xác định được “failure target” và “profit target”. Failure target là mức giá tại đó đủ để kết luận phân tích là sai, chỗ này đặt stop loss.


- Mua với số lượng lots sao cho nếu bị đụng stop loss thì chỉ bị lỗ đúng mức lỗ tối đa là 100$. Ví dụ nếu từ điểm entry đến stop loss là 20 pips tính cả spread, thì chỉ mua 0.5 standard lot (hoặc 5 mini lots), nghĩa là 5 lot x 20 pips x 1$ một pip đối với các pair XXXUSD đối với mini lot = 100$.


Ví dụ: vốn 5000$, lỗ tối đa 2% là 100$. Chiến lược chơi là moving average crossover trên 1H/15M, độ tin cậy là 70%, chỉ entry nếu profit target : failure target (reward:risk) lớn hơn 1.5, tạm tính là 1.5. Trong 1 tháng có 10 dấu hiệu. Như vậy có 7 lần có lời, 3 lần lỗ. 3 lần lỗ = 3 x max loss = 300$. 7 lần lời = 7 x 1.5 x max loss = 1050$. Chung cuộc có lời 1050 – 300 = 750$, nghĩa là 15% vốn đầu tư (750/5000 = 0.15) một tháng, đây là một mức lời tương đối tốt.


Khi đã thành thục thì tăng vốn đầu tư lên và tất cả giữ nguyên tỉ lệ, mức lời $ cũng theo thế mà tăng lên. Hoặc nếu không có tiền nhưng tự tin thì tăng max loss lên 4%, mức lời cũng tăng gấp đôi.


Đương nhiên trên đây là ý tưởng lý thuyết, nhưng nó là cái khung để bám vào, để đào sâu, để làm nền tảng tăng vốn mà không bị tâm lý ảnh hưởng. Nó là con đường trở thành pro.


2. Chuẩn bị nổ súng


Chỉ mở lệnh buy/sell khi đáp ứng đủ các yêu cầu sau đây:


- Điều kiện cần: xuất hiện setup (setup là phương pháp chơi mà mình đào sâu). Mỗi người chỉ nên chuyên tâm vào một loại setup, trên 1 timeframe chính. Thật thành thục rồi mới ứng dụng setup đó cho timeframe nhỏ hơn hoặc qua setup khác. Ví dụ setup là : moving average crossover, MACD crossover, RSI divergence v.v…


- Điều kiện đủ: từ setup phải có entry signal. Ví dụ đối với setup là RSI positive divergence, dấu hiệu buy chỉ có khi RSI từ phía dưới mức 30 băng lên ứng với bar close (nếu RSI băng lên nhưng không phải là bar close thì có thể sau đó candlestick có mức close làm RSI thụt trở lại – nghĩa là nếu theo dõi từng phút một thì thấy có RSI băng lên, nhưng sau đó nhìn lại đồ thị thì lại không thấy nữa). Entry signal (hay có người dùng là entry filter) rất đa dạng, như bài trước tôi nói phương pháp trend following: khi có một trend mạnh thì đó mới là setup, còn entry signal chỉ có tại các điểm breakout/ rebound/ crossover v.v… Cái này mỗi người dùng mỗi cách.


- Điều kiện loại trừ: tôi tạm chế ra cái gọi là “điều kiện loại trừ” này để phù hợp với thị trường forex (còn stocks thì cần và đủ trên đây là okay rồi). Điều kiện loại trừ gồm: 1) news (không trade khi sắp có news, chỉ trade sau khi có news ít nhất 15 phút), 2) other pairs (các pairs khác phải xác nhận lẫn nhau, một dấu hiệu đơn độc là nguy hiểm), và 3) time (một số giờ trong ngày không phù hợp vào lệnh dù có setup, ví dụ sau 23h đêm thì biến động rất ít, hoặc sau 10h tối thứ 6 v.v, tuỳ từng cách chơi).


Cơ bản là như vậy, thông thường người chơi hay bập luôn vào việc tìm hiểu setup (hay còn gọi là “system”) và tưởng rằng thế là đủ. Trong khi như các bạn thấy đấy, setup chỉ là một yếu tố trong tất cả những thứ tôi đã viết đến giờ.


Tôi thường nghe nói chơi forex rất dễ chết (95% thua), tôi cũng nói vậy và mình cũng thua nhiều lần. Bây giờ vẫn lúc thua lúc thắng nên không dám chủ quan. Nhưng tôi chắc chắn một điều: người ta thua phần nhiều vì phải tự mày mò chứ không phải vì bản chất của nghề nghiệp.


Và tôi cũng chắc chắn một điều khác: forex là thị trường lý tưởng cho đầu tư tài chính, là cơ hội kiếm tiền để sống, có thể là cơ may làm giàu cho một số người. Yếu tố thành công không phải ở việc đọc được những kinh nghiệm của người khác kiểu thế này, cũng không phải ở setup, chỉ số, phương pháp v.v… Nó ở chính bạn. Đừng biến nó thành thứ để chảnh. Đừng thất vọng bỏ cuộc. Hãy kiên nhẫn, và từng giây từng phút hãy biết hơi thở của mình.



Viết vội nên không chi tiết thành ra bạn hiểu nhầm. Dưới đây tôi nói rõ hơn:

- Khi một trend đang đi xuống (EURUSD, GBPUSD v.v) thì nó không thể đi xuống mãi, nó phải có đoạn phục hồi (retracement)

- Trend chủ đạo đi xuống là 4H, đoạn phục hồi tạo thành một uptrend trong 1H

- Đoạn phục hồi này thường xảy ra bắt đầu từ sau 23h giờ VN nếu không có gì bất thường (vd tin ban đêm ứng với New York afternoon)

- Đoạn phục hồi này thường có cấu trúc Elliot đối với 1H là A-B-C (tăng-giảm-tăng)

- Đoạn A (tăng) có thể có cấu trúc 1-2-3-4-5 trên M15

- Đoạn C sẽ kết thúc trong khoảng từ 14h - 18h (mà tôi viết là 2h - 4h trong bài trước)

- Hết đoạn C, tuỳ diễn biến của phiên New York mà nó tiếp tục tăng (test H4 downtrend line) hoặc giảm (tiếp tục H4 downtrend)

Dựa trên quan sát trên đây mà bạn có thể trade, ví dụ như sau:

- Lúc 23h thấy EURUSD đã giảm quá nhiều (trên 200 điểm) thì đặt lệnh buy, stop loss 100p, take profit 30p. Tỉ lệ này có vẻ bất lợi, nhưng bù lại xác suất take profit cao.

- Sáng ngày hôm sau sẽ kết thúc wave 1 (tăng) trên M15, bắt đầu wave 2 (xuống) của M15. Đặt limit buy ở mức 62% của wave 1, take profit tại 0%, stop loss tại 100% - 2pips.

- Các wave 3-4-5 và diễn biến tiếp theo cũng có thể trade nhưng phức tạp hơn, đại khái kết hợp các mức fibonacci và đường M15 uptrend line được tạo thành bởi đầu wave 1 và cuối wave 2.

Cách trade này tôi từng thành công một thời gian, nhưng sau đó thất bại khi thị trường bị khủng hoảng và có nhiều tin tức ban đêm về stock, oil, gold v.v. Bạn tìm hiểu kỹ thì vẫn có thể trade được. Chỉ chơi EUR hoặc GBP.